อนุสัย ๗

อนุสัย คือ กิเลสที่นอนเนื่องอยู่ใน สันดาน เหมือนตะกอนนอนอยุ่ที่ก้นภาชนะ ตะกอนจะฟุ้งขึ้นมาทำน้ำให้ขุ่นเพราะมีคนไปกระทบหรือกวนภาชนะฉันใด อนุสัยกิเลสก็เช่นเดียวกัน จะฟุ้งขึ้นมาทำจิตให้ขุ่นมัว ต่อเมื่อมีอารมณ์ภายนอกมากระทบเช่นเดียวกันฉันนั้น

อนุสัย เป็นกิเลสที่มีความละเอียดที่สุด สามารถกำจัดได้ด้วยปัญญาเท่านั้น คือ
1.ราคานุสัย ราคะ ความยินดีพอใจในกาม(กามราคะ)พอใจในรูปฌาน (รูปราคะ)พอใจในอรูปฌาน(อรูปราคะ)
2.ปฏิฆานุสัย ปฏิฆะ ความไม่ยินดีพอใจ
3.อวิชชานุสัย อวิชชา ความไม่รู้จริง
4.วิจิกิจฉานุสัย วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัย
5.มานานุสัย มานะ ความถือตัว
6.ภวานุสัย ภวราคะ ความอยากมีอยากเป็น
7.ทิฏฐานุสัย ทิฏฐิ การถือความเห็น

ส่วนใหญ่จะเป็นกิเลสที่มีในสังโยชน์ อนุสัย 7 นี้ จึงเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า สังโยชน์ 7

ที่มา : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี