คาถาพัน

คาถาพัน
พระครูวิวิธธรรมโกศล (ชัยวัฒน์ ธมฺมวัฑฺฒโน) วัดประยุรวงศาวาสวิหาร

การเทศน์คาถาพัน หมายถึง การเทศน์มหาชาติที่เป็นภาษาบาลีล้วนๆ จำนวน ๑,๐๐๐ พระคาถา ซึ่งเป็นความรู้ที่สืบต่อกันมาว่า เป็นจำนวนคาถาในเวสสันดรชาดก

พระเจ้าวรวงศ์เธอกรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ได้นับเทียบจำนวนคาถาในบทเทศน์คาถาพันที่ใช้เทศน์กันอยู่
กับจำนวนคาถาในเวสสันดรชาดก และในทีปนีเวสันดรชาดก ปรากฏว่าไม่เท่ากัน ได้ทรงอธิบายว่า

“ที่จริงจะมีจำนวนเท่าไรไม่สำคัญ แต่ได้คิดว่าจะนับก็เลยลองนับดู มีจำนวนนับได้ ๘๕๒ คาถา กับ ๑ บท แต่จำนวนที่เทศน์อยู่บัดนี้ นับได้ ๑,๐๐๐ คาถา อันที่จริงจำนวนมากเท่านี้เป็นอเนกสังขยา ควรแปลว่าประดับด้วยคาถาประมาณ ๑,๐๐๐ แม้จะเกินไปบ้าง ขาดไปบ้างก็ไม่เป็นไร”

อานิสงส์คาถาพัน

เมื่อครั้งพระมาลัยเถรเจ้ารับดอกอุบลจากบุรุษเข็ญใจแล้ว ได้นำขึ้นไปบู่ชาพระจุฬามณีเจดียสถานในดาวดึงสโลก และมีโอกาสสนทนากับพระศรีอาริยเมตไตรย์ พระองค์ได้ตรัสแก่พระเถรเจ้าว่า

“ขอพระคุณเจ้าได้บอกแก่มนุษย์ทั้งหลายว่า ผู้ใดใคร่อยากพบปะพระศรีอาริย์เจ้า
ผู้นั้นพึงงดเว้นอนันตริยกรรม ๕ ประการ มีฆ่าบิดามารดา เป็นต้น
และพึงอุตสาหะ หมั่นก่อสร้างกองการกุศล มีให้ทาน รักษาศีลเจริญภาวนา
และสดับตรับฟังพระธรรมเทศนามหาเวสสันดรชาดก อันประกอบด้วยคาถาพันหนึ่ง
กระทำสักการบูชาด้วยข้าวตอกดอกไม้ต่างๆ และดอกไม้ธูปเทียนอย่างละพัน
ตั้งใจฟังให้จบเพียงวันเดียวครบบริบูรณ์ทั้ง ๑๓ กัณฑ์ ดังนี้แล้ว
จะได้พบพระศรีอาริย์พุทธเจ้าในอนาคตโดยแท้
หากดับขันธ์แล้วก็จะได้ไปเกิดในสุคติสวรรค์เสวยทิพยสมบัติอันมโหฬาร
ครั้นถึงพุทธกาล พระศรีอาริย์พุทธเจ้า เทพบุตร เทพธิดาเหล่านั้น
ก็จะได้จุติลงไปเกิดเป็นมนุษย์
ครั้นได้ฟังพระธรรมเทศนา ก็จักได้บรรลุมรรคผล
มีพระโสดาปัตติผล เป็นต้น เป็นพระอริยะบุคคลในพระพุทธศาสนาดังนี้”